Czym jest rotacja pracowników?
Rotacja pracowników to proces, w którym pracownicy opuszczają firmę, a na ich miejsce zatrudniane są nowe osoby. Może być wynikiem naturalnych zmian, takich jak przejście na emeryturę czy zmiana miejsca zamieszkania, ale również efektem problemów w organizacji – niskiego poziomu satysfakcji, braku perspektyw rozwoju czy lepszych ofert na rynku pracy.
Wskaźnik rotacji jest jednym z kluczowych wskaźników HR, który pokazuje, jak dynamiczne są zmiany w strukturze zatrudnienia firmy. Wysoka rotacja może być sygnałem problemów, takich jak nieefektywne zarządzanie zespołem lub niesatysfakcjonujące warunki pracy, podczas gdy niska rotacja często oznacza stabilność i dobrą atmosferę w organizacji.
Rotacja to nie retencja
Rotacja pracowników jest często mylona z retencją, jednak oba te pojęcia mają przeciwstawne znaczenie.
- Rotacja odnosi się do liczby osób, które opuściły organizację w określonym czasie. Im wyższa, tym częściej firma musi prowadzić rekrutacje i wdrażać nowych pracowników.
- Retencja to z kolei zdolność firmy do zatrzymywania swoich pracowników na dłużej. Wysoka retencja oznacza, że pracownicy pozostają w organizacji, co zwykle wiąże się z dobrą kulturą pracy, atrakcyjnymi warunkami zatrudnienia i jasnymi ścieżkami rozwoju.
Optymalna sytuacja to taka, w której retencja jest wysoka, a rotacja utrzymywana na zdrowym, kontrolowanym poziomie. Całkowity brak rotacji może sugerować stagnację, natomiast zbyt duża fluktuacja kadry prowadzi do problemów organizacyjnych i finansowych.
Jak powstaje rotacja pracowników i co na nią wpływa?
Rotacja pracowników w firmie nie jest przypadkowym procesem, lecz wynika z określonych czynników i decyzji zarówno pracowników, jak i pracodawców. Można wyróżnić dwa jej główne rodzaje:
Dobrowolną (Naturalną), obejmującą przewidywalne sytuacje, takie jak przejście na emeryturę, zmiana branży czy zakończenie umowy.
Niedobrowolną (Problemową), wynikającą z niezadowolenia, braku możliwości rozwoju lub atrakcyjniejszych ofert na rynku.
Wzrost rotacji często wiąże się z lepszymi warunkami pracy w konkurencyjnych firmach, brakiem ścieżki kariery, toksyczną atmosferą czy nadmiernym obciążeniem obowiązkami prowadzącym do wypalenia zawodowego. Aby temu zapobiec, firmy powinny zadbać o konkurencyjne wynagrodzenie, wartościowe benefity oraz stabilność zatrudnienia.
Kluczowe znaczenie ma również dobra atmosfera w pracy, kultura organizacyjna wspierająca rozwój oraz skuteczne przywództwo – menedżerowie, którzy dbają o relacje z zespołem i regularnie komunikują się z pracownikami, mogą znacząco ograniczyć poziom rotacji.
Kiedy rotacja pracowników w firmie wzrasta?
Częstymi powodami wzrostu rotacji pracowników w firmach, są zmiany na rynku, duża dynamika wzrostów wynagrodzeń w danej branży powoduje znaczące zmiany. Jak pokazuje raport livecareer.pl, aż 81% respondentów zdecydowało się na zmianę pracy ze względu na zbyt niskie wynagrodzenie. Takim przykładem był boom na programistów w Polsce, który do 2022 windował wynagrodzenia pracowników tego obszaru, powodując, że zmieniali Oni bardzo często pracę.
Trzeba jednak pamiętać, że wynagrodzenie to nie jedyny element. Drugim najczęstszym powodem wzrostu rotacji jest atmosfera w nowym miejscu pracy. Żeby wiedzieć co dzieje się w organizacji warto prowadzić ze swoimi pracownikami regularnie spotkania. Warto to robić osobiście, lecz jeżeli zespół jest zbyt duży, to równie wartościowe jest oddelegowanie tego do liderów zespołów , czy managerów. Spotkania 1 na 1, bardzo dobrze pozwalają identyfikować narastające konflikty w firmie.
Na przykładzie raportu LiveCareer, jest wiele innych powodów zmiany pracy, które wskazywali badani pracownicy:
- atmosferę w nowym miejscu pracy — 58%
- lokalizację nowego zakładu pracy — 49%
- oferowane benefity pracownicze — 22%
- rodzaj proponowanej umowy — 21%.
- bezpieczeństwo zatrudnienia — 11%
- możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej — 10%
- dopasowanie stanowiska do swoich aktualnych umiejętności — 8%
- prestiż firmy, do której aplikują — 8%
- możliwości rozwoju w nowej firmie — 7%
- kultura organizacyjna nowej firmy — 6%
- dopasowanie stanowiska do swoich zainteresowań — 6%
- wielkość przedsiębiorstwa — 5%
- poziom trudności nowych obowiązków — 3%
- dopasowanie stanowiska do swojego poczucia misji — 2%
- potencjał branży na rynku — 2%.
Pamiętaj! To, że masz konkurencyjne wynagrodzenie, nie oznacza od razu, że rotacja będzie na bezpiecznym poziomie, pozostałe aspekty mogą zostać zaniedbane. Nawet przy wysokich widełkach płacowych, jeżeli kultura organizacji i źle dobranego zespołu będzie negatywna, to pracownicy będą szukać zmian. Wskazuje na to raport Benefit Trendbook 2025, mówiący, że aż 51% badanych pracowników deklaruje, że to relacje ze współpracownikami, z którymi lubią pracować, stanowią kluczowy czynnik przywiązujący ich do firmy, wyprzedzając nawet wynagrodzenie i benefity.
Wpływ rotacji na firmy – konsekwencje i wyzwania
Wysoka rotacja to jedno z większych wyzwań, przed jakimi stają firmy. Odejście pracownika to nie tylko konieczność znalezienia nowej osoby, ale także:
- Koszty rekrutacji i wdrożenia – znalezienie, zatrudnienie i przeszkolenie nowego pracownika wiąże się z dużymi nakładami finansowymi.
- Spadek produktywności – nowa osoba potrzebuje czasu, by osiągnąć pełną efektywność, co przekłada się na obniżenie wyników całego zespołu.
- Utrata know-how – doświadczeni pracownicy posiadają unikalną wiedzę, która odchodzi razem z nimi.
- Demotywacja zespołu – jeśli ludzie widzą, że ich współpracownicy odchodzą, mogą zacząć zastanawiać się, czy sami nie powinni poszukać lepszej pracy.
Dla wielu firm rotacja to sygnał ostrzegawczy – jeśli zbyt wiele osób opuszcza organizację w krótkim czasie, warto przeanalizować, co jest tego przyczyną i jak można temu zaradzić.
Jak obliczyć wskaźnik rotacji pracowników
Aby mierzyć rotację w firmie, można zastosować następujący wzór:
Przykład 1:
Firma zatrudnia 200 osób. W ciągu roku odeszło 30 pracowników.
Przykład 2:
W małej firmie IT pracuje 50 osób, z czego 10 zmieniło pracę w ciągu roku.
Czy wiesz, jaka jest rotacja w Twojej firmie ?
Wskaźnik rotacji pracowników to nie tylko liczba, ale kluczowy sygnał, który może powiedzieć wiele o kondycji Twojej firmy. Jeśli nigdy nie analizowałeś tego parametru, warto się tym zainteresować. Wysoka rotacja może oznaczać problemy z wynagrodzeniem, atmosferą w pracy, brakiem perspektyw rozwoju lub zbyt dużym obciążeniem obowiązkami. Z kolei niska rotacja sugeruje stabilność, ale w niektórych przypadkach może też świadczyć o stagnacji – jeśli firma nie zmienia się przez lata, może mieć trudności z przyciąganiem nowych talentów i wprowadzaniem innowacji.
Zrozumienie rotacji pozwala podjąć konkretne działania. Jeśli wskaźnik jest wysoki, warto przeanalizować przyczyny i poprawić te aspekty, które sprawiają, że ludzie odchodzą. Jeśli jest niski, można wykorzystać to jako atut w budowaniu marki pracodawcy, ale jednocześnie zadbać o rozwój i motywację obecnego zespołu. Warto więc odpowiedzieć sobie na pytanie: czy Twoja firma wie, dlaczego pracownicy zostają – albo dlaczego odchodzą?
